31 stycznia 2020 r. weszła w życie umowa, na mocy której Wielka Brytania nie jest już państwem członkowskim Unii Europejskiej i jest uznawana za państwo trzecie. Jednocześnie rozpoczął się 11-miesięczny okres przejściowy, który potrwa do końca 2020 roku. To pierwszy przypadek wystąpienia państwa członkowskiego ze wspólnoty. W związku z tym zagadnienie budzi wiele wątpliwości praktycznych i prawnych. W ramach cyklu na temat #Brexit prezentujemy najważniejsze problemy i wyjaśniamy kluczowe zagadnienia w kontekście prawa pracy i legalizacji zatrudnienia.

Poniżej przedstawiamy skutki Brexitu dotyczące zatrudnienia, delegowania pracowników i odbywania podróży służbowych na terytorium Polski przez osoby z Wielkiej Brytanii w okresie przejściowym i po jego zakończeniu.

• Okres przejściowy

W okresie przejściowym Wielka Brytania nadal pozostaje członkiem jednolitego rynku, a prawo Unii co do zasady ma zastosowanie do obywateli Zjednoczonego Królestwa na terytorium pozostałych państw UE. Nadal możliwe jest korzystanie ze swobody przepływu osób i usług. W związku z tym wszelkie podróże i pobyty obywateli tego państwa na terytorium Polski, w tym związane z pracą i działalnością gospodarczą, odbywają się na dotychczasowych zasadach.

W okresie przejściowym obywatele Wielkiej Brytanii są w związku z powyższym zwolnieni z obowiązku uzyskania m.in. wiz czy zezwoleń przewidzianych dla obywateli państw trzecich. Ponadto – zgodnie z dyrektywą 2005/36/WE – nadal honorowane są kwalifikacje zawodowe. Przewiduje ona, że obywatele wspólnoty oraz uprawnione grupy obywateli innych państw mogą ubiegać się o uznanie kwalifikacji nabytych w Zjednoczonym Królestwie.

W przypadku delegowania pracowników w celu tymczasowego świadczenia usług nie jest konieczne spełnienie dodatkowych wymogów, ponad obowiązujące do tej pory w oparciu o przepisy Ustawy o delegowaniu pracowników z 10 czerwca 2016 r. (ze zm.), tj. przede wszystkim dopełnienia ewentualnego obowiązku notyfikacji i zapewnienia minimalnych warunków zatrudnienia na gruncie przepisów brytyjskich.

Podróże służbowe do Polski również odbywają się w sposób dotychczasowy, bez konieczności spełnienia dodatkowych wymogów.

Osoby planujące osiedlić się w Polsce w okresie przejściowym, m.in. w celu podjęcia pracy, wciąż mogą korzystać z praw przysługujących w tym zakresie obywatelom UE.

Po okresie przejściowym

Dokładne zasady, na jakich będzie możliwe zatrudnienie, delegowanie pracowników i odbywanie podróży służbowych z Wielkiej Brytanii do Polski po okresie przejściowym nie są jeszcze określone. Okres ten został przewidziany w celu wynegocjowania przyszłych relacji z Unią Europejską oraz ustalenia nowych warunków wzajemnej współpracy, w tym w obszarze migracji i zatrudnienia. Niewykluczone, że warunki te pozwolą na korzystniejsze uregulowanie kwestii zatrudnienia i migracji obywateli Wielkiej Brytanii do państw UE niż obywateli innych państw trzecich.

Jeżeli chodzi o podróże służbowe i delegowanie pracowników (w tym kwestie wiz i zezwoleń na pobyt i pracę), można spodziewać się, że od 2021 roku zasady współpracy będą zależeć od treści przyszłej umowy o wolnym handlu negocjowanej między Zjednoczonym Królestwem a Unią Europejską w okresie przejściowym.

Zgodnie z umową Wielkiej Brytanii z UE od 1 stycznia 2021 r., jeżeli postanowienia nie ulegną modyfikacji, obywatelom Zjednoczonego Królestwa co do zasady wciąż będzie przysługiwało prawo wjazdu i pobytu na terytorium Polski pod warunkiem, że:

• korzystali z prawa pobytu w Polsce przed zakończeniem okresu przejściowego
• kontynuują pobyt w Polsce po zakończeniu okresu przejściowego.

Prawo pobytu tych osób w Polsce ma jednak zostać szczegółowo uregulowane w negocjowanym porozumieniu i znajdzie odzwierciedlenie w odpowiednich zapisach prawa polskiego.

Dla pozostałych obywateli Wielkiej Brytanii, którzy nie są objęci postanowieniami umowy, wjazd i pobyt na terytorium Polski będą możliwe na ogólnych zasadach, stosowanych wobec obywateli państw trzecich. Zgodnie z planowanymi regulacjami, osoby te będą zwolnione z obowiązku posiadania wizy na czas pobytu krótkoterminowego w strefie Schengen, tj. zgodnie z Rozporządzeniem PE i Rady (UE) 2016/399 z 14 listopada 2018 r. – nieprzekraczającego 90 dni w okresie 180 dni.

Magdalena Zgłobica