Od 26 kwietnia 2023 r. Kodeks pracy przewiduje możliwość zwolnienia od pracy z powodu działania siły wyższej. Wprowadzenie tej instytucji nakazała tzw. dyrektywa work life balance (dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1158 z 20 czerwca 2019 r. w sprawie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym rodziców i opiekunów oraz uchylająca dyrektywę Rady 2010/18/UE).

Dyrektywa work life balance ma m.in. ułatwić rodzicom i opiekunom łączenie życia zawodowego z prywatnym, a także prowadzić do zrównoważenia podziału obowiązków opiekuńczych między mężczyznami i kobietami. Zwolnienie z powodu działania siły wyższej wpisuje się więc w cel dyrektywy.

Instytucję urlopu opiekuńczego wprowadzono do kodeksu pracy 26 kwietnia 2023 r. za pomocą ustawy z 9 marca 2023 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw. Celem tej ustawy było wprowadzenie do polskiego prawa dwóch dyrektyw:

• dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1152 z 20 czerwca 2019 r. w sprawie przejrzystych i przewidywalnych warunków pracy w Unii Europejskiej oraz
• dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/1158 z 20 czerwca 2019 r. w sprawie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym rodziców i opiekunów oraz uchylającej dyrektywę Rady 2010/18/UE.

Dyrektywa 2019/1158 ma na celu równouprawnienie mężczyzn i kobiet na rynku pracy, zapewnienie równego traktowania w miejscu pracy oraz ułatwienie pracownikom – rodzicom i opiekunom – godzenia rodzinnego życia z pracą. Zgodnie z jej postanowieniami pracownicy mają prawo do urlopu ojcowskiego, urlopu rodzicielskiego, urlopu opiekuńczego oraz elastycznego organizowania pracy, jeśli są rodzicami lub opiekunami.