Tarcza antykryzysowa (tj. ustawa z 31 marca 2020 r. o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw) wprowadziła szereg regulacji mających na celu rozwiązanie problemów dotyczących legalności pobytu i pracy cudzoziemców na terytorium Polski, które wywołała epidemia wirusa SARS-CoV-2. Nowe przepisy obowiązują od 31 marca 2020 roku.

Automatyczne przedłużenie zezwoleń na pracę, oświadczeń, wiz długoterminowych i zezwoleń na pobyt

Nowe przepisy stanowią, że cudzoziemcy, których zezwolenia lub wizy wygasły lub wygasną w czasie trwania stanu epidemii lub zagrożenia epidemicznego, mogą w dalszym ciągu legalnie przebywać i pracować w Polsce (ich legalny pobyt i pracę uznaje się za automatycznie przedłużone) przez okres do 30 dni od daty odwołania odpowiednio stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, w zależności od tego, które z tych zdarzeń będzie przypadać później.

Dotyczy to cudzoziemców pracujących lub przebywających w Polsce na podstawie:

• zezwolenia na pracę (każdego rodzaju – w tym zezwolenia na pracę sezonową)
• oświadczenia o powierzeniu pracy cudzoziemcowi (dotyczy to obywateli Ukrainy, Rosji, Białorusi, Gruzji, Armenii i Mołdawii)
• wiz krajowych (typu D)
• zezwolenia na pobyt czasowy (każdego rodzaju – w tym zezwolenia na pobyt i pracę oraz zezwolenia na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji)
• zezwolenia na pobyt stały oraz
• zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE.

Co istotne, przedłużenie okresu legalnej pracy i pobytu odbywa się automatycznie z mocy prawa – bez konieczności ubiegania się o takie przedłużenie czy uzyskania jakiejkolwiek decyzji administracyjnej, zaświadczenia, pieczęci w paszporcie lub nowej karty pobytu.

Przedłużenie terminu na złożenie wniosku o wydanie zezwolenia na pobyt

Ustawa z 31 marca 2020 r. wydłuża również termin na złożenie wniosków o wydanie zezwolenia na pobyt (dotyczy to wszystkich rodzajów zezwoleń na pobyt – czasowy, stały oraz na pobyt rezydenta długoterminowego UE). Zgodnie z jej przepisami, jeżeli ustawowy termin ubiegania się o zezwolenie na pobyt (tj. ostatni dzień legalnego pobytu na terytorium Polski) upływa w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, termin ten ulega automatycznemu przedłużeniu do 30 dni od daty odwołania odpowiednio stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii, w zależności od tego, które z tych zdarzeń będzie przypadać później.

Ustawa rozciąga również domniemanie legalności pobytu cudzoziemca do upływu przedłużonego terminu na złożenie wniosku o wydanie zezwolenia na pobyt. W praktyce oznacza to, że nie tylko cudzoziemcy przebywający w Polsce na podstawie zezwoleń na pobyt, ale także na podstawie wiz krótkoterminowych (np. Schengen) lub korzystający z ruchu bezwizowego, którzy zamierzają ubiegać się o zezwolenie na pobyt (i wystąpią o nie w przedłużonym terminie), będą mogli w pełni legalnie pozostać na terytorium Polski pomimo upływu terminu ważności podstawy ich pobytu.

Wstrzymanie wykonania decyzji administracyjnych

Ustawa z 31 marca 2020 r. wydłużyła również (podobnie jak w innych przypadkach – do 30 dni od dnia odwołania odpowiednio stanu zagrożenia epidemicznego lub stanu epidemii) termin na opuszczenie terytorium Polski wynikający z:

• art. 299 ust. 6 ustawy z 12 grudnia 2013 roku o cudzoziemcach (tj. terminu na opuszczenie Polski po otrzymaniu odmowy przedłużenia wizy, udzielenia zezwolenia na pobyt, itp.);
• decyzji zobowiązującej cudzoziemca do powrotu (np. wydanej przez Straż Graniczną w związku z nielegalnym pobytem cudzoziemca na terytorium Polski).

Działanie z mocą wsteczną

Aktualnie w Polsce obowiązuje stan epidemii (od 20 marca 2020 r.). Został on poprzedzony stanem zagrożenia epidemicznego wprowadzonego 14 marca 2020 roku. Oznacza to, że opisane rozwiązania mają zastosowanie do sytuacji, które wystąpiły w okresie rozpoczynającym się 14 marca 2020 r., a zatem również tych sprzed wejścia w życie ustawy.

Co istotne, nie jest znana data odwołania stanu epidemii, przy czym – po odwołaniu stanu epidemii prawdopodobnie zostanie ponownie ogłoszony stan zagrożenia epidemicznego. Cudzoziemcy będą mogli zatem korzystać z przedłużonej legalności ich pracy i pobytu w Polsce nawet przez kilka  kolejnych miesięcy.

Magdalena Świtajska