Zmiany w przepisach imigracyjnych
Od 1 stycznia 2026 r. obowiązywać będą nowe zasady uzyskania numeru PESEL i meldunku dla cudzoziemców.
Jeżeli osoba, której dotyczy wniosek o nadanie numeru PESEL, jest cudzoziemcem niebędącym:
-
obywatelem państwa członkowskiego UE, EFTA, Konfederacji Szwajcarskiej ani członkiem jego rodziny,
-
obywatelem Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, który korzystał z prawa pobytu w Polsce przed 31 grudnia 2020 r. i nadal zamieszkuje w Polsce, bądź członkiem jego rodziny zamieszkującym razem z nim (z pewnymi wyjątkami),
- do uzyskania numeru PESEL wymagane będzie osobiste stawiennictwo w urzędzie. Z obowiązku tego zwolnione będą jedynie dzieci urodzone na terytorium Polski.
Wymóg osobistego stawiennictwa będzie dotyczyć także zameldowania wskazanych wyżej cudzoziemców - jeśli nie posiadają numeru PESEL.
źródło zmiany:
obowiązuje od: 1 stycznia 2026 r.
Od 1 sierpnia 2025 r. obowiązują nowe stawki opłat skarbowych w postępowaniach dotyczących obywatelstwa polskiego. Stosuje się je do spraw wszczętych od tej daty, natomiast w postępowaniach rozpoczętych wcześniej obowiązują dotychczasowe opłaty.
|
|
|
|
| Nadanie obywatelstwa polskiego przez Prezydenta RP | Brak opłaty | 1669 zł |
| Uznanie za obywatela polskiego albo przywrócenie obywatelstwa polskiego | 219 zł | 1000 zł |
| Potwierdzenie posiadania albo utraty obywatelstwa polskiego | 58 zł | 277 zł |
| Zrzeczenie się obywatelstwa polskiego | Brak opłaty | 1669 zł |
Zgodnie z nowymi przepisami, zwolnienie z opłat skarbowych ma zastosowanie w przypadkach uznania za obywateli polskich małoletnich dzieci na podstawie art. 30 ust. 1 pkt 4 lub 5 ustawy z dnia 2 kwietnia 2009 r. o obywatelstwie polskim, nabycia obywatelstwa polskiego w drodze repatriacji oraz uznania za repatrianta, a także w przypadkach stwierdzenia posiadania obywatelstwa polskiego nabytego w ten sposób.
źródło zmiany:
obowiązuje od: 1 sierpnia 2025 r.
1 sierpnia 2025 r. został wydłużony termin na wydanie decyzji w sprawach dotyczących obywatelstwa polskiego prowadzonych przez wojewodów i ministra spraw wewnętrznych. Nowy termin wynosi 6 miesięcy od dnia wpływu wniosku do właściwego organu. Dotychczas był to okres od jednego do dwóch miesięcy od wszczęcia postępowania, jednak w praktyce terminy te nie były dotrzymywane.
Zmiana terminu nie dotyczy spraw obywatelskich rozpatrywanych przez Prezydenta RP, które będą prowadzone na dotychczasowych zasadach. W pozostałych przypadkach nowy termin ma zastosowanie zarówno do postępowań wszczętych od 1 sierpnia 2025 r., jak i do postępowań wszczętych i niezakończonych przed tym dniem.
źródło zmiany:
obowiązuje od: 1 sierpnia 2025 r.
Jeśli mężczyzna obywatel Ukrainy w wieku 18–60 lat, który podlega obowiązkowi służby wojskowej, chce skorzystać z usługi konsularnej (np. uzyskać paszport) w ukraińskiej placówce dyplomatycznej, musi przedłożyć wojskowy dokument rejestracyjny w formie elektronicznej (e-VOD) wygenerowany nie wcześniej niż 3 dni przed złożeniem wniosku o wybraną usługę konsularną.
Z obowiązku przedstawienia dokumentu wojskowego przewidziano trzy wyjątki:
- podczas składania wniosku o wydanie świadectwa na powrót do Ukrainy,
- gdy czynność konsularna jest wykonywana w interesie dziecka, którego drugi z rodziców jest cudzoziemcem lub osobą bez obywatelstwa,
- jeśli wnioskodawca znajduje się w areszcie lub odbywa karę pozbawienia wolności.
źródło zmiany:
- ustawa Ukrainy z 11 kwietnia 2024 r. o zmianach w niektórych aktach ustawodawczych Ukrainy dotyczących niektórych kwestii służby wojskowej, mobilizacji i rejestracji wojskowej Nr 3633-IX (rada.gov.ua)
- komunikat MSZ Ukrainy mfa.gov.ua
obowiązuje od: 18 maja 2024 r.
Do katalogu osób dotychczas objętych tzw. specustawą ukraińską dodane zostały dwie grupy cudzoziemców nieposiadających obywatelstwa ukraińskiego, tj.:
- małoletnie dzieci obywateli Ukrainy,
- małoletnie dzieci małżonków obywateli Ukrainy.
Małoletni ci będą mogli korzystać z rozwiązań przewidzianych w specustawie (takich jak legalny pobyt w Polsce do 4 marca 2026 r. czy możliwość uzyskania zezwolenia na pobyt czasowy w celu połączenia z rodziną).
Dotychczas obu tym grupom cudzoziemców przysługiwały jedynie ogólne uprawnienia do ochrony czasowej, wynikające z innych aktów prawnych.
źródło zmiany:
obowiązuje od: 1 lipca 2024 r.
Legalny pobyt obywateli Ukrainy posiadających status UKR (zwanych również beneficjentami ochrony czasowej), tj. przybyłych legalnie do Polski w związku z wojną począwszy od 24 lutego 2022 r. i deklarujących zamiar pozostania w Polsce, został przedłużony do 4 marca 2026 r.
Wcześniej okres ten kończył się 30 września 2025 r.
źródło zmiany:
obowiązuje od: 30 września 2025 r.
Obywatele Ukrainy nieobjęci ochroną, których wiza krajowa (D), zezwolenie na pobyt czasowy, wiza Schengen (C), wiza albo dokument pobytowy wydany przez inne państwo Schengen, ruch bezwizowy wygasły po 24 lutego 2022 r. w trakcie ich pobytu w Polsce (w przypadku zezwolenia na pobyt czasowy - również w trakcie pobytu poza Polską), będą korzystać z przedłużenia pobytu w Polsce do 4 marca 2026 r.
Nie oznacza to jednak automatycznie prawa do przekraczania granicy ani prawa do podróżowania do innych państw strefy Schengen. Każdy taki przypadek będzie oceniany indywidualnie.
Dotychczasowe przedłużenie obowiązywało do 30 września 2025 r.
źródło zmiany:
obowiązuje od: 30 wrzesnia 2025 r.
Osoby posiadające status UKR (beneficjenci ochrony czasowej) mogą ubiegać się o następujące rodzaje zezwoleń na pobyt czasowy:
- zezwolenie na pobyt czasowy i pracę (od 1 kwietnia 2023 r.),
- zezwolenie na pobyt czasowy w celu prowadzenia działalności gospodarczej (od 1 kwietnia 2023 r.),
- zezwolenie na pobyt czasowy dla członka rodziny obywatela Rzeczypospolitej Polskiej (od 1 lipca 2024 r.),
- zezwolenia na pobyt czasowy w celu połączenia się z rodziną (od 1 lipca 2024 r.).
Dla posiadaczy statusu UKR obowiązuje uproszczona procedura – wniosek można złożyć bez osobistego stawiennictwa w urzędzie, jeżeli wcześniej, przy nadawaniu numeru PESEL, pobrano odciski palców.
źródła zmian:
- ustawa z dnia 13 stycznia 2023 r. o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw
obowiązuje od: 1 kwietnia 2023 r.
- ustawa z dnia 15 maja 2024 r. o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw
obowiązuje od: 1 lipca 2024 r.
Ponadto, do 4 marca 2026 r. przedłużono możliwość udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy dla obywateli Ukrainy w trybie ochronnym na okres 1 roku. Dotyczy to obywateli Ukrainy (niezależnie od posiadania statusu UKR), którzy nie spełniają ustawowych przesłanek do uzyskania pobytu czasowego (np. kryterium dochodowego). Zezwolenie w trybie ochronnym może zostać przyznane tylko jeden raz.
źródło zmiany:
- ustawa z dnia 12 września 2025 r. o zmianie niektórych ustaw w celu weryfikacji prawa do świadczeń na rzecz rodziny dla cudzoziemców oraz o warunkach pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa
obowiązuje od: 30 września 2025 r.
UWAGA!
1 czerwca 2025 r. wszedł w życie przepis ustawy o cudzoziemcach, który w postępowaniach o zezwolenie na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji nakazuje odmowę wszczęcia postępowania wobec cudzoziemców, którzy przebywają w Polsce m.in. w związku z udzieleniem ochrony czasowej w Polsce. Obecnie dotyczy to również obywateli Ukrainy posiadających status UKR, co należy uznać za niedopatrzenie ustawodawcy (brak jednoczesnego dostosowania przepisów ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa).
źródło zmiany:
- ustawa z dnia 24 kwietnia 2025 r. o zmianie ustawy o cudzoziemcach oraz niektórych innych ustaw
obowiązuje od: 1 czerwca 2025 r.
Posiadacze statusu UKR (beneficjenci ochrony czasowej) będą mogli uzyskać karty pobytu (zwane kartami pobytu CUKR), które z chwilą ich wydania będą oznaczały przekształcenie statusu UKR na zezwolenie na pobyt czasowy udzielone na okres ważności karty pobytu (wynoszący 3 lata od dnia jej wydania).
Uzyskanie karty pobytu CUKR będzie możliwe po łącznym spełnieniu następujących warunków:
- posiadanie statusu UKR w dniu 4 czerwca 2025 r. (nowa data, która na skutek jednej z ostatnich nowelizacji specustawy zastąpiła datę 4 marca 2024),
- posiadanie statusu UKR w dniu złożenia wniosku o wydanie karty pobytu CUKR,
- posiadanie statusu UKR nieprzerwanie przez przynajmniej 365 dni.
Z nowego rozwiązania będą mogły skorzystać również małoletnie dzieci urodzone w Polsce, jeśli w dniu złożenia wniosku o uzyskanie karty pobytu posiadają status UKR oraz karty w tej procedurze zostały już wydane na rzecz ich matek.
Procedura uzyskania karty pobytu CUKR ma być w pełni elektroniczna, uproszczona i ograniczona do minimum wymogów formalnych. Postępowanie powinno trwać do 90 dni od złożenia wniosku. Wizyta wnioskodawcy w urzędzie będzie wymagana dopiero na ostatnim etapie, w celu odebrania karty pobytu.
Zgodnie z ostatnimi zmianami specustawy ukraińskiej, złożenie wniosku o wydanie karty pobytu CUKR zapewni wnioskodawcy legalność pobytu w Polsce do momentu wydania karty albo uprawomocnienia decyzji o odmowie / umorzeniu postępowania (czyli również po ewentualnym wygaśnięciu statusu UKR 4 marca 2026 r.).
Z chwilą wydania karty obywatel Ukrainy utraci status UKR. Jednocześnie jednak będzie mógł swobodnie podejmować pracę (bez konieczności składania powiadomienia do PUP przez pracodawcę) i prowadzić działalność gospodarczą w Polsce na zasadach obowiązujących polskich obywateli.
Z wykazu prac legislacyjnych Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji wynika, że resort pracuje obecnie nad rozporządzeniem określającym wzór formularzy wniosków o wydanie karty pobytu w tym trybie.
Minister ogłosi w Monitorze Polskim komunikat określający dzień wdrożenia rozwiązań technicznych umożliwiających składanie wniosków. Według najnowszych informacji, powinno to nastąpić najpóźniej w połowie stycznia 2026 r.
źródła zmiany:
- ustawa z dnia 15 maja 2024 r. o zmianie ustawy o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa oraz niektórych innych ustaw
- ustawa z dnia 12 września 2025 r. o zmianie niektórych ustaw w celu weryfikacji prawa do świadczeń na rzecz rodziny dla cudzoziemców oraz o warunkach pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa
- projekt rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie wzoru formularza wniosku o wydanie karty pobytu obywatelowi Ukrainy w przypadkach, o których mowa w art. 42c lub art. 42d ustawy z dnia 12 marca 2022 r. o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa
data wejścia w życie: najprawdopodobniej połowa stycznia 2026 r.
1 lipca 2024 r. skrócono termin na złożenie wniosku o nadanie numeru PESEL z adnotacją "UKR" dla obywatela Ukrainy, który korzysta z ochrony czasowej na terytorium Polski. Wniosek taki należy złożyć niezwłocznie po przybyciu do Polski.
Termin ten ma jednak charakter instrukcyjny – jego przekroczenie nie powoduje obowiązku odmowy nadania numeru PESEL przez organ.
źródło zmiany:
obowiązuje od: 1 lipca 2024 r.
Potwierdzenie tożsamości obywatela Ukrainy przy nadawaniu numeru PESEL z adnotacją „UKR” uzależniono od posiadania ważnego dokumentu podróży (paszportu). Przed 1 lipca 2024 r. możliwe było również potwierdzenie tożsamości na podstawie Karty Polaka lub innego dokumentu ze zdjęciem umożliwiającego ustalenie tożsamości, a w przypadku osób poniżej 18. roku życia, również dokumentu potwierdzającego urodzenie.
Wprowadzono również nowy obowiązek potwierdzenia tożsamości w dowolnym urzędzie gminy na podstawie ważnego dokumentu podróży w terminie 60 dni od daty jego wydania, jeśli numer PESEL z adnotacją „UKR” został nadany bez okazania ważnego paszportu lub jeśli paszport utracił ważność w międzyczasie.
Jedynie w przypadku ponownego, znacznego napływu obywateli Ukrainy do Polski możliwe będzie potwierdzanie tożsamości na podstawie innych dokumentów (tak jak dotychczas), pod warunkiem wydania odpowiedniego rozporządzenia przez Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji.
źródło zmiany:
obowiązuje od: 1 lipca 2024 r.
Podmiot powierzający pracę obywatelowi Ukrainy ma 7 dni (a nie jak dotychczas 14 dni) od dnia rozpoczęcia pracy na złożenie do powiatowego urzędu pracy powiadomienia za pośrednictwem serwisu praca.gov.pl.
źródło zmiany:
obowiązuje od: 1 lipca 2024 r.
Podmiot powierzający pracę obywatelowi Ukrainy musi wskazać w powiadomieniu co najmniej minimalne wynagrodzenie za pracę (lub proporcjonalnie zmniejszone w przypadku niższego wymiaru czasu pracy) lub minimalną stawkę godzinową. W 2025 roku są to odpowiednio kwoty: 4666 złotych brutto miesięcznie za pracę w pełnym wymiarze lub 30,50 złotych brutto za godzinę. Od 1 stycznia 2026 roku kwoty te wzrosną do 4806 zł brutto miesięcznie oraz 31,40 zł brutto za godzinę.
źródło zmiany:
obowiązuje od: 1 lipca 2024 r.
Został formalnie wprowadzony obowiązek złożenia przez pracodawcę ponownego powiadomienia o powierzeniu pracy obywatelowi Ukrainy w terminie 7 dni od:
- zmiany rodzaju umowy (np. z umowy o pracę na umowę zlecenie lub odwrotnie; nadal nie dotyczy to np. zmiany umowy o pracę na czas określony na umowę bezterminową),
- zmiany stanowiska lub rodzaju wykonywanej pracy,
- zmniejszenia wymiaru czasu pracy lub liczby godzin pracy w tygodniu lub miesiącu
- obniżenia miesięcznej lub godzinowej stawki wynagrodzenia,
- poinformowania pracodawcy przez obywatela Ukrainy o udzieleniu mu zezwolenia na pobyt czasowy.
Dotychczas w znacznej mierze w praktyce obowiązki takie były przez pracodawców realizowane, jednak nie były one wyraźnie uregulowane w ustawie.
źródło zmiany:
obowiązuje od: 1 lipca 2024 r.
Na obywateli Ukrainy nałożono nowy obowiązek – muszą poinformować swojego pracodawcę o uzyskaniu decyzji o udzieleniu zezwolenia na pobyt czasowy i pracę w terminie 7 dni od dnia doręczenia takiej decyzji.
Z kolei pracodawcy będą zobowiązani do złożenia powiadomienia o powierzeniu pracy obywatelowi Ukrainy do właściwego powiatowego urzędu pracy w ciągu 7 dni od otrzymania informacji od pracownika.
Obowiązek ten nie będzie miał zastosowania do pracodawcy, jeżeli powiadomienie zostało już złożone wcześniej i warunki zatrudnienia nie uległy zmianie, albo gdy decyzja pobytowa nie przewiduje wymogu złożenia powiadomienia.
źródło zmiany:
obowiązuje od: 1 lipca 2024 r.
Od 1 sierpnia 2025 r. pracodawcy powierzający cudzoziemcom pracę na podstawie zezwolenia na pracę zobowiązani są do przekazania kopii umowy zawartej z cudzoziemcem do urzędu wojewódzkiego, który wydał zezwolenie – przed rozpoczęciem przez cudzoziemca pracy.
W przypadku powierzenia cudzoziemcowi pracy na podstawie umowy o pomocy przy zbiorach, kopię umowy należy przekazać w terminie 7 dni od dnia powierzenia pracy.
Przekazywana powinna być kopia umowy sporządzonej w języku polskim i podpisanej przez obie strony. Dokument należy przesłać za pośrednictwem portalu praca.gov.pl.
Naruszenie tego obowiązku grozi karą grzywny od 1000 do 3000 zł oraz może stanowić podstawę do uchylenia zezwolenia na pracę lub odmowy wydania kolejnych zezwoleń.
źródło zmiany: Ustawa o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
obowiązuje od: 1 sierpnia 2025 r.
Zmiany w przepisach, które weszły w życie 1 czerwca 2025 r., przewidują, że wniosek o udzielenie zezwolenia na pracę będzie można składać wyłącznie elektronicznie – za pośrednictwem dedykowanego systemu teleinformatycznego, z użyciem kwalifikowanego podpisu elektronicznego, podpisu zaufanego lub podpisu osobistego.
Pełna elektronizacja nastąpi jednak po dostosowaniu systemów teleinformatycznych do nowych przepisów, co powinno mieć miejsce w ciągu 2 lat od ich wejścia w życie. Minister właściwy do spraw pracy poinformuje o wdrożeniu tych rozwiązań z 30-dniowym wyprzedzeniem, publikując specjalny komunikat.
Obecnie wnioski można jeszcze składać także tradycyjnie, jednak w praktyce zaleca się korzystanie z portalu praca.gov.pl.
źródło zmiany: Ustawa o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
obowiązuje od: momentu dostosowania systemów teleinformatycznych do nowych przepisów
W postępowaniach wszczętych od 1 czerwca 2025 r. zniesiono obowiązek przedłożenia informacji starosty do wniosku o udzielenie zezwolenia na pracę.
„Test rynku pracy” został zastąpiony przez publikowanie przez właściwych starostów list zawierających zawody, w których zatrudnienie powinno zostać ograniczone.
źródło zmiany: Ustawa o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
obowiązuje od: 1 czerwca 2025 r.
Od 1 czerwca 2025 r. rozszerzono katalog przypadków obligatoryjnej odmowy wydania zezwolenia na pracę (dotyczy także zezwolenia na pracę sezonową) w szczególności o następujące sytuacje:
- podmiot powierzający pracę cudzoziemcowi nie prowadzi działalności uzasadniającej powierzenie pracy cudzoziemcowi,
- podmiot powierzający pracę cudzoziemcowi został ustanowiony lub działa w celu ułatwiania cudzoziemcom wjazdu na terytorium Polski,
- dzień rozpoczęcia pracy wskazany przez podmiot powierzający pracę cudzoziemcowi nastąpi później niż 12 miesięcy od dnia złożenia wniosku o wydanie zezwolenia na pracę,
- w okresie 2 lat przed złożeniem wniosku o wydanie zezwolenia na pracę cudzoziemiec, który posiadał zezwolenie na pracę lub oświadczenie o powierzeniu pracy cudzoziemcowi i wjechał do Polski w celu wykonywania pracy, nie wykonywał tej pracy, chyba że niewykonywanie pracy wynikało z uzasadnionych przyczyn,
- w okresie 24 miesięcy przed złożeniem wniosku podmiot powierzający pracę cudzoziemcowi udaremniał lub utrudniał przeprowadzenie kontroli legalności zatrudnienia cudzoziemców.
Nowe przepisy doprecyzowują również, w jaki sposób wojewoda może oceniać wystąpienie pierwszej z wymienionych powyżej przesłanek. W tym celu może uwzględniać m.in. stosunek liczby powiadomień o nierozpoczęciu pracy przez cudzoziemca do łącznej liczby zezwoleń na pracę i oświadczeń o powierzeniu pracy uzyskanych przez ten podmiot oraz stosunek liczby wniosków o wydanie zezwolenia na pracę albo oświadczeń o powierzeniu pracy do ogólnej liczby osób zatrudnionych przez dany podmiot.
źródło zmiany: Ustawa o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
obowiązuje od: 1 czerwca 2025 r.
Od 1 czerwca 2025 r. skrócono okresy niepodjęcia lub niewykonywania pracy przez cudzoziemca, powodujące obowiązek powiadomienia wojewody przez pracodawcę o takich okolicznościach w terminie 7 dni. Zgodnie z nowymi przepisami, podmiot powierzający cudzoziemcowi wykonywanie pracy na podstawie zezwolenia na pracę jest obowiązany powiadomić w terminie 7 dni wojewodę o przypadkach:
- nie podjęcia przez cudzoziemca pracy w okresie 2 miesięcy (dotychczas 3 miesięcy) od początkowej daty ważności zezwolenia
- przerwania przez cudzoziemca pracy na okres przekraczający 2 miesiące (dotychczas 3 miesiące)
- zakończeniu przez cudzoziemca pracy wcześniej niż 2 miesiące (dotychczas 3 miesiące) przed upływem okresu ważności zezwolenia
źródło zmiany: Ustawa o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
obowiązuje od: 1 czerwca 2025 r.
Od 1 czerwca 2025 r. katalog osób zwolnionych z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę został rozszerzony o absolwentów niestacjonarnych studiów wyższych na polskich uczelniach.
Dotychczas zwolnienie to dotyczyło jedynie absolwentów studiów stacjonarnych.
źródło zmiany: Ustawa o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
obowiązuje od: 1 czerwca 2025 r.
Nowelizacja przepisów o zatrudnianiu cudzoziemców wprowadziła zasady pierwszeństwa w rozpatrywaniu wniosków o wydanie zezwoleń na pracę.
Zgodnie z nimi wojewoda rozpatruje wnioski w następującej kolejności:
- wnioski podmiotów określonych w wykazie przedsiębiorców wykonujących na terytorium Polski działalność gospodarczą o istotnym znaczeniu dla gospodarki narodowej (wykaz przedsiębiorców prowadzących taką działalność jest prowadzony w systemie teleinformatycznym przez ministra właściwego do spraw gospodarki),
- wnioski o wydanie kolejnego zezwolenia na pracę dla tego samego podmiotu powierzającego pracę cudzoziemcowi i dla tego samego cudzoziemca w wymiarze czasu pracy nie niższym i za wynagrodzeniem nie niższym niż określone w uprzednio wydanym zezwoleniu na pracę, ważnym w dniu złożenia kolejnego wniosku o wydanie zezwolenia na pracę,
- wnioski dotyczące cudzoziemców mających wykonywać pracę w zawodach, w których występują niedobory kadrowe, okreslonych w wykazie ministra właściwego do spraw pracy,
- pozostałe wnioski.
źródło zmiany: Ustawa o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
obowiązuje od: 1 czerwca 2025 r.
Od 1 czerwca 2025 r. obowiązują nowe rodzaje zezwoleń na pracę.
| Dotychczasowe rodzaje zezwoleń | Rodzaje zezwoleń po zmianach |
| Zezwolenie typu A
| Zezwolenie na pracę na rzecz polskiego podmiotu powierzającego pracę cudzoziemcowi |
| Zezwolenie typu B | Zezwolenie na pracę w związku z pełnieniem określonej funkcji |
| Zezwolenia typu C, D i E
| Zezwolenie na pracę w związku z delegowaniem cudzoziemca przez podmiot zagraniczny na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej |
Zezwolenie na pracę sezonową pozostaje bez zmian.
źródło zmiany: Ustawa o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
obowiązuje od: 1 czerwca 2025 r.
Zmiana przepisów dotyczących zatrudniania cudzoziemców wprowadziła dodatkowe ograniczenia po stronie pracodawców. W postępowaniach wszczętych od 1 czerwca 2025 r. w celu uzyskania zezwolenia na pracę dla cudzoziemca pracodawca musi zadeklarować wymiar czasu pracy nie niższy niż ¼ pełnego wymiaru czasu pracy i nie wyższy niż pełny wymiar czasu pracy.
źródło zmiany: Ustawa o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
obowiązuje od: 1 czerwca 2025 r.
Zmienione przepisy dotyczące zatrudniania cudzoziemców nakładają na pracodawców szereg nowych obowiązków imigracyjnych. Poniżej znajduje się lista najważniejszych z nich, w tym również tych wprowadzonych nową ustawą:
| Etap | Obowiązki pracodawcy |
| Przed zatrudnieniem |
|
| W trakcie zatrudnienia |
|
| Po ustaniu zatrudnienia |
|
źródło zmiany: Ustawa o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
obowiązuje od: 1 czerwca 2025 r.
W postępowaniach wszczętych od 1 czerwca 2025 r. zezwolenia na pracę będą wydawane na okres do 1 roku w przypadku, gdy:
- wniosek składany jest przez nowopowstały polski podmiot, tj. działający nie dłużej niż rok;
- podmiot powierza pracę cudzoziemcowi w wymiarze ½ etatu, lub mniejszym.
źródło zmiany: Ustawa o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
obowiązuje od: 1 czerwca 2025 r.
Od 1 czerwca 2025 r. pracodawcy nie mogą wnioskować o przedłużenie zezwolenia na pracę, ponieważ mechanizm ten został zniesiony przez nowe przepisy. Jedynym dostępnym rozwiązaniem jest złożenie nowego wniosku o wydanie kolejnego zezwolenia na pracę.
źródło zmiany: Ustawa o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
obowiązuje od: 1 czerwca 2025 r.
Od 1 lipca 2025 r. pracodawcy powierzający cudzoziemcom pracę na podstawie oświadczenia o powierzeniu pracy zobowiązani są do przekazania kopii umowy zawartej z cudzoziemcem do organu, który wpisał oświadczenie do ewidencji – przed rozpoczęciem przez cudzoziemca pracy.
Przekazywana powinna być kopia umowy sporządzonej w języku polskim i podpisanej przez obie strony. Dokument należy przesłać za pośrednictwem portalu praca.gov.pl.
Naruszenie tego obowiązku grozi karą grzywny od 1000 do 3000 zł.
źródło zmiany: Ustawa o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
obowiązuje od: 1 lipca 2025 r.
Od 1 czerwca 2025 r. rozszerzono katalog przypadków obligatoryjnej odmowy dokonania wpisu oświadczenia o powierzeniu pracy cudzoziemcowi do ewidencji oświadczeń w szczególności o następujące sytuacje:
- podmiot powierzający pracę cudzoziemcowi nie prowadzi działalności uzasadniającej powierzenie pracy cudzoziemcowi,
- podmiot powierzający pracę cudzoziemcowi został ustanowiony lub działa w celu ułatwiania cudzoziemcom wjazdu na terytorium Polski,
- w okresie 2 lat przed złożeniem oświadczenia o powierzeniu pracy cudzoziemiec, który posiadał zezwolenie na pracę lub oświadczenie o powierzeniu pracy i wjechał do Polski w celu wykonywania pracy, nie wykonywał tej pracy, chyba że niewykonywanie pracy wynikało z uzasadnionych przyczyn,
- w okresie 24 miesięcy przed złożeniem wniosku podmiot powierzający pracę cudzoziemcowi udaremniał lub utrudniał przeprowadzenie kontroli legalności zatrudnienia cudzoziemców.
Nowe przepisy doprecyzowują również, w jaki sposób organ może oceniać wystąpienie pierwszej z wymienionych powyżej przesłanek. W tym celu może uwzględniać m.in. stosunek liczby powiadomień o nierozpoczęciu pracy przez cudzoziemca do łącznej liczby zezwoleń na pracę i oświadczeń o powierzeniu pracy uzyskanych przez ten podmiot oraz stosunek liczby wniosków o wydanie zezwolenia na pracę albo oświadczeń o powierzeniu pracy do ogólnej liczby osób zatrudnionych przez dany podmiot.
źródło zmiany: Ustawa o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
obowiązuje od: 1 czerwca 2025 r.
Od 1 czerwca 2025 r. obowiązują zaostrzone sankcje dla pracodawców naruszających przepisy o zatrudnianiu cudzoziemców. Grzywny obecnie są proporcjonalne do liczby cudzoziemców, których dotyczy dane naruszenie, i przykładowo wynoszą:
- w przypadku nielegalnego zatrudnienia cudzoziemca – nie mniej niż 3000 zł za jednego nielegalnie zatrudnionego cudzoziemca,
- w przypadku wprowadzenia cudzoziemca w błąd, wyzyskania błędu, wykorzystania zależności służbowej lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania i doprowadzenia cudzoziemca do nielegalnego wykonywania pracy – nie mniej niż 6000 zł za jednego cudzoziemca,
- w przypadku zażądania korzyści majątkowej w zamian za podjęcie działań zmierzających do uzyskania zezwolenia na pracę lub innego dokumentu uprawniającego do wykonywania pracy –nie mniej niż 6000 zł za jednego cudzoziemca.
Przy czym maksymalna grzywna za każde z powyższych naruszeń, niezależnie od ich ilości, może wynieść 50000 zł za każde naruszenie.
źródło zmiany: Ustawa o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
obowiązuje od: 1 czerwca 2025 r.
ETIAS (European Travel Information and Authorisation System) to zezwolenie na podróż, które będą musieli uzyskać obywatele państw trzecich zwolnieni z obowiązku wizowego (korzystający z ruchu bezwizowego), przed podróżą do któregokolwiek z 30 krajów europejskich. Zezwolenie ETIAS będzie ważne przez okres do trzech lat lub do momentu wygaśnięcia ważności paszportu, w zależności od tego, co nastąpi wcześniej.
Zezwolenie ETIAS cudzoziemiec będzie mógł uzyskać za pośrednictwem dedykowanej aplikacji lub strony internetowej udostępnionej przez Unię Europejską. Wniosek będzie podlegał opłacie stałej w wysokości 20 euro.
Procedura uzyskania ETIAS co do zasady ma trwać około kilku minut. Wniosek może być jednak procedowany dłużej, tj. do 14 dni, jeśli cudzoziemiec zostanie wezwany do przedłożenia dodatkowych dokumentów a nawet do 30 dni, jeśli cudzoziemiec zostanie wezwany do przedstawienia wyjaśnień.
planowana data wejścia w życie: ostatni kwartał 2026 r.
System wjazdu/wyjazdu (EES) to zautomatyzowany system informatyczny służący do rejestracji obywateli spoza UE podróżujących do UE na pobyty krótkoterminowe (do 90 dni w okresie 180 dni). EES dotyczy zarówno podróżnych objętych obowiązkiem wizowym, jak i podróżujących na podstawie ruchu bezwizowego. System rejestruje również odmowy wjazdu.
EES jest wdrażany stopniowo. Docelowo do 10 kwietnia 2026 r. system powinien całkowicie zastąpić stemplowanie paszportów cudzoziemców i zautomatyzować procedury kontroli granicznej.
obowiązuje od: 12 października 2025 r. (6-miesięczny okres wdrożeniowy kończy się 10 kwietnia 2026 r.)
Nowelizacja przepisów o zatrudnianiu cudzoziemców wprowadziła zasady pierwszeństwa w rozpatrywaniu wniosków wizowych. Zgodnie z nimi konsul rozpatruje wnioski z uwzględnieniem pierwszeństwa cudzoziemców mających wykonywać pracę:
- u przedsiębiorców zamieszczonych w wykazie przedsiębiorców wykonujących na terytorium Polski działalność gospodarczą o istotnym znaczeniu dla gospodarki narodowej, lub
- w grupie zawodów, w których występują niedobory kadrowe.
źródło zmiany: Ustawa o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
obowiązuje od: 1 czerwca 2025 r.
Od 1 czerwca 2025 r. wprowadzono rozwiązanie, zgodnie z którym – na żądanie konsula – termin złożenia wniosku o wydanie wizy krajowej albo Schengen będzie ustalany z cudzoziemcem z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej, zapewniających identyfikację tego cudzoziemca, a w razie potrzeby także komunikację w czasie rzeczywistym (wideokonferencja).
W przypadku osób małoletnich lub ubezwłasnowolnionych całkowicie ustalenie ma być dokonywane z właściwym przedstawicielem ustawowym.
źródło zmiany: Ustawa o zmianie niektórych ustaw w celu wyeliminowania nieprawidłowości w systemie wizowym Rzeczypospolitej Polskiej
obowiązuje od: 1 czerwca 2025 r.
W ramach działań mających na celu wyeliminowanie nieprawidłowości w systemie wizowym postanowiono nadać Ministrowi Spraw Zagranicznych i konsulom uprawnienia do pozyskiwania z systemu teleinformatycznego Straży Granicznej danych dotyczących przekraczania przez cudzoziemców granicy Polski. Dane mogą być pozyskiwane wyłącznie w zakresie niezbędnym dla przeprowadzenia postępowań w sprawie wydania, cofnięcia lub unieważnienia wizy. Skorzystanie z systemu jest uzależnione od spełnienia przez system, jak i podmioty uprawnione określonych wymogów technicznych i organizacyjnych, w tym w szczególności zapewniających poufność, integralność, dostępność i autentyczność danych.
Na podobnej zasadzie Minister oraz konsulowie uzyskali dostęp również do innych systemów zawierających informacje, w szczególności o podatkach, składkach na ubezpieczenia społeczne oraz statusie studenta lub doktoranta.
źródło zmiany: Ustawa o zmianie niektórych ustaw w celu wyeliminowania nieprawidłowości w systemie wizowym Rzeczypospolitej Polskiej
data wejścia w życie: 1 czerwca 2025 r.
Od 1 lipca 2025 r. wprowadzono zmiany w zasadach przyjmowania cudzoziemców na studia w Polsce. Nowe przepisy przewidują konieczność spełnienia w szczególności następujących nowych warunków:
- przedłożenia (z pewnymi wyjątkami) dokumentu wydanego przez Dyrektora NAWA, potwierdzającego wykształcenie uzyskane za granicą,
- wykazania znajomości języka, w którym odbędzie się kształcenie, co najmniej na poziomie B2,
- przystąpienia do egzaminu wstępnego albo odbycia rozmowy kwalifikacyjnej (nie dotyczy osób ubiegających się o przyjęcie na studia drugiego stopnia).
źródło zmiany: Ustawa o zmianie niektórych ustaw w celu wyeliminowania nieprawidłowości w systemie wizowym Rzeczypospolitej Polskiej
data wejścia w życie: 1 lipca 2025 r.
W ramach działań mających na celu wyeliminowanie nieprawidłowości w systemie wizowym wprowadzono następujące nowe rozwiązania służące zwiększeniu kontroli nad podejmowaniem przez cudzoziemców studiów w Polsce:
- rozszerzenie zakresu Zintegrowanego Systemu Informacji o Szkolnictwie Wyższym i Nauce POL-on o wykaz cudzoziemców przyjętych na studia lub do szkoły doktorskiej oraz przyznanie m.in. ministrowi właściwemu do spraw zagranicznych oraz konsulom dostępu do tego wykazu w celu prowadzenia postępowań w sprawie wydania, cofnięcia lub unieważnienia wizy krajowej wydanej w celu odbycia studiów pierwszego stopnia, studiów drugiego stopnia lub jednolitych studiów magisterskich albo kształcenia się w szkole doktorskiej, z adnotacją „student”;
- obowiązek władz jednostki prowadzącej studia niezwłocznego zawiadomienia organu, który wydał wizę krajową w celu kształcenia się na studiach z adnotacją „student” o skreśleniu cudzoziemca z listy studentów lub doktorantów (co, stosownie do art. 90 ust. 1a pkt 1 ustawy o cudzoziemcach, w zależności od okoliczności faktycznych konkretnego przypadku, może skutkować cofnięciem wizy).
źródło zmiany: Ustawa o zmianie niektórych ustaw w celu wyeliminowania nieprawidłowości w systemie wizowym Rzeczypospolitej Polskiej
obowiązuje od: 1 czerwca 2025 r. - dla pkt 1, 1 lipca 2025 r. - dla pkt 2
Polskie władze pracują nad wprowadzeniem elektronicznej formy składania wniosków o udzielenie:
- zezwolenia na pobyt czasowy,
- zezwolenia na pobyt stały,
- zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE.
Złożenie wniosku w powyższych sytuacjach (w przypadku zezwolenia na pobyt czasowy również z dokumentami formalnymi) odbywać się będzie poprzez platformę MOS (Moduł Obsługi Spraw). Cudzoziemiec będzie zobowiązany do podpisania wniosku podpisem zaufanym albo kwalifikowanym podpisem elektronicznym.
Cudzoziemiec nadal jednak będzie miał obowiązek stawić się (po wezwaniu) w urzędzie w celu złożenia odcisków linii papilarnych i wzoru podpisu oraz okazania ważnego dokumentu podróży.
źródło zmiany: Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o cudzoziemcach oraz niektórych innych ustaw
planowana data wejścia w życie: najprawdopodobniej I kwartał 2026 r.
Od 1 czerwca 2025 r. zniesiono obowiązek przeprowadzania testu rynku pracy oraz dołączania informacji starosty do wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy i pracę (tzw. zezwolenia jednolitego).
W miejsce testu rynku pracy wprowadzono nowe ograniczenie – listę zawodów „chronionych”, tworzoną przez poszczególnych starostów. Wykonywanie przez cudzoziemca zawodu ujętego na takiej liście uniemożliwi uzyskanie zezwolenia jednolitego. Listy te mają uwzględniać sytuację na lokalnych rynkach pracy i w związku z tym mogą ograniczać możliwość podejmowania określonych zawodów przez cudzoziemców na obszarze danego powiatu.
źródło zmiany: Ustawa o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
obowiązuje od: 1 czerwca 2025 r.
Zgodnie z nowymi przepisami, od 1 czerwca 2025 r. podstawą do odmowy wszczęcia postępowania w sprawie o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy i pracę, w przypadku wniosków złożonych od tej daty, jest przebywanie na terytorium Polski w oparciu o:
- polską wizę krajową albo Schengen wydaną z oznaczeniem celu "01", "02", "03", "07", "09", "10", "11", "14", "16" albo w celu tranzytu lub tranzytu lotniczego,
- wizę długoterminową wydaną przez inne państwo obszaru Schengen (z pewnymi odstępstwami),
- dokument pobytowy wydany przez inne państwo obszaru Schengen zezwalające na legalny pobyt na jego terytorium (chyba że przebywając na podstawie tego dokumentu wnioskodawca korzysta w Polsce z mobilności),
- zezwolenie na wjazd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej wydane przez komendanta placówki Straży Granicznej.
źródło zmiany: Ustawa o zmianie niektórych ustaw w celu wyeliminowania nieprawidłowości w systemie wizowym Rzeczypospolitej Polskiej
obowiązuje od: 1 czerwca 2025 r.
Zgodnie z nowymi przepisami, wojewoda będzie zobowiązany do odmowy udzielenia zezwolenia na pobyt czasowy i pracę, gdy podmiot powierzający pracę cudzoziemcowi lub podmiot zarządzający nim lub kontrolujący go spełnia co najmniej jedną z poniższych nowych przesłanek:
- jest osobą fizyczną prawomocnie skazaną za handel ludźmi w Polsce lub innym państwie, lub
- nie dopełnia obowiązku opłacania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, Fundusz Emerytur Pomostowych oraz Fundusz Solidarnościowy albo nie dopełnia obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne rolników, z wyjątkiem przypadków, gdy uzyskał przewidziane prawem odroczenie terminu płatności lub rozłożenie na raty zaległych płatności lub gdy wysokość nieopłaconej składki nie przekracza kwoty kosztów upomnienia w postępowaniu egzekucyjnym, lub
- nie dopełnia obowiązku zgłoszenia do ubezpieczenia społecznego pracowników lub innych osób objętych obowiązkowym ubezpieczeniem społecznym, lub
- zalega z uiszczeniem podatku dochodowego od osób fizycznych lub podatku dochodowego od osób prawnych, z wyjątkiem przypadków, gdy uzyskał przewidziane prawem zwolnienie, odroczenie, rozłożenie na raty zaległych płatności lub wstrzymanie w całości wykonania decyzji właściwego organu, lub
- nie prowadzi działalności uzasadniającej zatrudnienie danego cudzoziemca w danym okresie, lub
- został ustanowiony lub działa głównie w celu ułatwiania cudzoziemcom wjazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, lub
- nie jest agencją pracy tymczasowej działającą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej zgodnie z obowiązującymi przepisami, a praca byłaby wykonywana na rzecz osoby trzeciej.
źródło zmiany: Ustawa o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
data wejścia w życie: 1 czerwca 2025 r.
Od 1 czerwca 2025 r. na pracodawców zatrudniających cudzoziemców na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy i pracę nałożono obowiązek zawiadomienia organu, który wydał zezwolenie, o poniższych okolicznościach – w terminie 15 dni roboczych od ich wystąpienia:
- zmiana siedziby lub miejsca zamieszkania, nazwy lub formy prawnej:
- pracodawcy
- pracodawcy użytkownika
- przejście zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę
- zwiększenie wymiaru czasu pracy określonego w zezwoleniu na pobyt czasowy i pracę przy jednoczesnym proporcjonalnym zwiększeniu wynagrodzenia
- zmiana nazwy stanowiska pracy bez zmiany zakresu obowiązków cudzoziemca
- zastąpienie umowy cywilnoprawnej umową o pracę
Dodatkowo, pracodawca wskazany w zezwoleniu na pobyt czasowy i pracę w terminie 15 dni kalendarzowych zawiadamia pisemnie organ, który udzielił tego zezwolenia, o utracie u niego pracy przez cudzoziemca, któremu go udzielono.
źródło zmiany: Ustawa o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
obowiązuje od: 1 czerwca 2025 r.
Przepisy o wyeliminowaniu nieprawidłowości w systemie wizowym wprowadziły ograniczenie katalogu dokumentów potwierdzających znajomość języka polskiego na potrzeby ubiegania się o zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego UE. Z dotychczasowego katalogu usunięto:
-
- świadectwo ukończenia w Polsce szkoły policealnej z wykładowym językiem polskim oraz
- świadectwo ukończenia szkoły odpowiadającej szkole policealnej za granicą z wykładowym językiem polskim.
Nowe ograniczenia co do zasady dotyczą postępowań wszczętych od 1 lipca 2025 r., jednak świadectwa wydane przed tą datą będą akceptowane do 30 czerwca 2026 r.
źródło zmiany: Ustawa o zmianie niektórych ustaw w celu wyeliminowania nieprawidłowości w systemie wizowym Rzeczypospolitej Polskiej
data wejścia w życie: 1 lipca 2025 r.
Od 1 czerwca 2025 roku obowiązuje nowy wzór wniosku o udzielenie cudzoziemcowi zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej.
Nowy formularz wprowadza dodatkowy obowiązek wskazania:
- adresu poczty elektronicznej cudzoziemca oraz
- szczegółowego rozróżnienia w zakresie pobytów cudzoziemca na terytorium innych państw członkowskich UE (poza Polską), na podstawie:
a) dokumentu pobytowego z adnotacją „Niebieska Karta UE” wydanego przez inne niż Polska państwo członkowskie UE,
b) wizy długoterminowej z adnotacją „naukowiec” lub dokumentu pobytowego z tą samą adnotacją, wydanych przez inne niż Polska państwo członkowskie UE,
c) ochrony międzynarodowej udzielonej przez inne niż Polska państwo członkowskie UE,
d) dokumentu pobytowego wydanego przez inne państwo członkowskie UE na podstawie przepisów o przyjmowaniu pracowników o wysokich kwalifikacjach,
e) wizy długoterminowej z adnotacją „student” lub dokumentu pobytowego z adnotacją „student” wydanych przez inne niż Polska państwo członkowskie UE.
obowiązuje od: 1 czerwca 2025 r.