Do konsultacji publicznych trafił właśnie projekt zmiany ustawy o zasadach uznawania kwalifikacji zawodowych nabytych w państwach członkowskich UE. Projekt wdraża do polskiego porządku prawnego unijną dyrektywę w tym przedmiocie (2018/958). Ta z kolei stanowi uzupełnienie dyrektywy 2005/36/WE w sprawie uznawania kwalifikacji zawodowych. Termin na implementację upływa 30 lipca 2020 r.

Zmiany mają ujednolicić zasady i kryteria regulowania dostępu do zawodów regulowanych dla osób z innych państw UE. W państwach członkowskich nie ma bowiem jasności, według jakich kryteriów oceniana jest proporcjonalność wymogów, a poziom ich kontroli na różnych poziomach źródeł prawa jest niejednolity.

Nowelizacja nie zmienia samych zasad dostępu do zawodów regulowanych dla obywateli państw UE.

Formułuje natomiast wymóg, aby przepisy regulacyjne były zgodne z zasadą proporcjonalności oraz uzasadnionego i niedyskryminującego charakteru. Zgodnie z projektem właśnie takimi zasadami powinien kierować się podmiot opracowujący projekt danego aktu prawnego na etapie poprzedzającym wprowadzenie nowych lub zmianę istniejących przepisów regulujących dostęp do zawodów regulowanych i świadczenie usług o transgranicznym charakterze dla obywateli innych państw członkowskich UE.

Nowelizacja ustanawia obowiązek monitorowania, czy przepisy regulacyjne są zgodne z zasadą proporcjonalności, uzasadnionego charakteru i niedyskryminującego charakteru.

Przepisy regulacyjne uznaje się za zgodne z zasadą:

• proporcjonalności, jeżeli w wyniku ich oceny ustalono, że są one odpowiednie do osiągnięcia założonego celu i nie wykraczają poza to, co jest konieczne dla osiągnięcia tego celu
• uzasadnionego charakteru, jeżeli w wyniku ich oceny ustalono, że służą one celom interesu publicznego, w szczególności są uzasadnione względami porządku publicznego, bezpieczeństwa publicznego lub zdrowia publicznego lub służą innemu nadrzędnemu interesowi publicznemu,
• niedyskryminującego charakteru, jeżeli w wyniku ich oceny ustalono, że nie są one bezpośrednio albo pośrednio dyskryminujące ze względu na przynależność państwową lub miejsce zamieszkania.

Jak już wspomniano, nie zmienią się same zasady dostępu do poszczególnych zawodów. Jednak wyznaczenie wspólnego standardu oceny przepisów oraz konieczność weryfikacji, czy są one proporcjonalne, mogą ułatwić dostęp do zawodów regulowanych w państwach UE oraz pozwolić na kwestionowanie nadmiernie restrykcyjnych ograniczeń w tym zakresie.

Magdalena Świtajska, Magdalena Zgłobica