Kogo obejmą przepisy o zgłoszeniach wewnętrznych?

W opublikowanym projekcie ustawy proponuje się, aby przepisy o zgłoszeniach wewnętrznych były stosowane do podmiotów prawnych, na rzecz których według stanu na 1 stycznia lub 1 lipca danego roku wykonuje pracę zarobkową co najmniej 50 osób.

Podmiot prawny został zdefiniowany na początku ustawy jako podmiot prywatny lub publiczny.

W myśl projektu podmiotem prywatnym może być osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą, osoba prawna, jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej, której ustawa przyznaje zdolność prawną, lub pracodawca, jeżeli nie są podmiotami publicznymi.

Podmiotami publicznymi z kolei są jednostki sektora finansów publicznych, a także inne jednostki organizacyjne kontrolowane przez państwo (szczegółowe wyliczenie znajduje się w ustawie z dnia 11 sierpnia 2021 roku o otwartych danych i ponownym wykorzystywaniu informacji sektora publicznego). Tak szeroka definicja odpowiada wymogom zawartym w dyrektywie.

Jak ustalać stan zatrudnienia?

Jak wyżej wspomniano, obowiązek wprowadzenia procedury zgłoszeń wewnętrznych ma być uzależniony od liczby osób wykonujących pracę zarobkową na rzecz danego podmiotu. Do 50-osobowego progu wlicza się:

• pracowników (pozostających w stosunku pracy) w przeliczeniu na pełne etaty; oraz
• osoby świadczące pracę za wynagrodzeniem na innej podstawie niż stosunek pracy, jeżeli nie zatrudniają do tego rodzaju pracy innych osób, niezależnie od podstawy zatrudnienia (np. osoby na umowach zlecenia, umowach o dzieło, B2B – o ile te osoby nie zatrudniają podwykonawców).

Wyjątki od zasady

Próg 50 osób zatrudnionych na dzień 1 stycznia lub 1 lipca danego roku nie będzie miał zastosowania do podmiotów wykonujących działalność w zakresie usług, produktów i rynków finansowych oraz przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu, bezpieczeństwa transportu i ochrony środowiska (dokładny wykaz tych podmiotów wynika z załącznika do dyrektywy). Te podmioty będą zobowiązane do ustanowienia odpowiedniej procedury zgłoszeń wewnętrznych niezależnie od liczby zatrudnionych.

Kolejnym wyjątkiem są jednostki organizacyjne gminy lub powiatu (np. urząd gminy lub powiatu) liczących mniej niż 10 000 mieszkańców. Takie podmioty będą zwolnione z obowiązku tworzenia procedury zgłoszeń wewnętrznych bez względu na liczbę zatrudnionych.

Warto pamiętać, że podmioty, które nie będą zobowiązane do wprowadzenia odpowiedniej procedury, w dalszym ciągu będą mogły ją dobrowolnie ustanowić. To oznacza, że, co do zasady, pracodawcy zatrudniający min. 50 osób będą musieli wprowadzić zgłoszenia wewnętrzne, a ci z mniejszą liczbą zatrudnionych będą mogli to zrobić.

dr hab. Marcin Wujczyk, Bartosz Maciejewski