31 października 2024

Nadchodzą zmiany zasad wykorzystywania zwolnień chorobowych i ich kontroli

25 października 2024 r. opublikowano rządowy projekt ustawy, która zmienia zasady wykorzystywania zwolnień chorobowych i doprecyzowuje kwestie kontroli tego, czy ubezpieczeni prawidłowo z nich korzystają. Poniżej przedstawiamy opis najważniejszych założeń projektu.

Korzystanie ze zwolnień chorobowych

  • Ubezpieczony straci prawo do L4, gdy podczas orzeczonej niezdolności do pracy będzie:
          • wykonywał pracę zarobkową – wyjątkiem będzie wykonywanie „czynności incydentalnych, których podjęcia w okresie zwolnienia od pracy wymagają istotne okoliczności” (a zatem chory ubezpieczony będzie mógł podpisać ważną fakturę, list przewozowy czy inny dokument),
          • podejmował aktywność niezgodną z celem zwolnienia – istotnym wyjątkiem będą m.in. „zwykłe czynności dnia codziennego” (a zatem ubezpieczony będzie mógł udać się do sklepu spożywczego, apteki, na wizytę lekarską),
          • przebywał w innym miejscu niż wskazane na zwolnieniu jako adres pobytu – jeżeli kontrolujący nie zastaną ubezpieczonego w domu, to na chorym będzie spoczywał ciężar udokumentowania, że jego nieobecność była uzasadniona „względami zdrowotnymi” lub „koniecznością podjęcia czynności incydentalnych, których podjęcia w okresie zwolnienia od pracy wymagają istotne okoliczności” (a zatem nie powinno skutkować utratą ubezpieczenia udanie się na rehabilitację, do apteki czy na spacer w ramach rekonwalescencji)
  • Lekarz-orzecznik będzie mógł wskazać w L4, że zwolnienie obejmuje wyłącznie jedno z kilku miejsc pracy ubezpieczonego. Zmieni się więc obecna zasada, że osoba pracująca w kilku miejscach, jeśli ma zwolnienie lekarskie w jednym z nich, nie może pracować w innym (przykładowo: instruktor nauki jazdy ze złamaną nogą nie będzie mógł prowadzić lekcji praktycznych w szkole, ale będzie mógł dać wykład online w ramach współpracy z ośrodkiem doskonalenia kierowców).

Kontrole prawidłowości wykorzystania zwolnień chorobowych zgodnie z ich celem

  • Zatrudniający będący płatnikami zasiłków (a więc np. pracodawcy czy zleceniodawcy zatrudniający powyżej 20 osób) będą mogli przeprowadzać kontrole samodzielnie lub, co stanowi nowość, wnioskować do ZUS o przeprowadzenie kontroli prawidłowości wykorzystania L4 w miejscu pobytu chorego zatrudnionego.
  • Kontrolujący zyskają szereg uprawnień – będą mogli m.in. żądać od kontrolowanych osób ustnych wyjaśnień, a także poruszać się po miejscu prowadzenia kontroli.
  • Kontrolujący po kontroli – jak dotychczas – będą sporządzali protokół. Ubezpieczonym nadano uprawnienie do zgłoszenia do niego zastrzeżeń. O tym, czy cofnąć prawo do zasiłku chorobowego na podstawie protokołu i ewentualnych zastrzeżeń, decydować będzie ZUS.

Powyższe zmiany mają wejść w życie już 1 stycznia 2025 r. Projekt nie został jeszcze skierowany do Sejmu.