Na tę regulację powoływały się organy, próbując usprawiedliwiać swoje przewlekłe działanie lub bezczynność. To dodatkowo wydłużało – a w niektórych przypadkach nadal wydłuża – już wcześniej znaczny czas oczekiwania na decyzję administracyjną w niektórych województwach.

Naczelny Sąd Administracyjny – w wyrokach z 13 czerwca 2025 r. (II OSK 2939/24 i II OSK 2940/24) – zajął jednak jasne, korzystne z perspektywy samych cudzoziemców stanowisko, zgodnie z którym ograniczenie biegu terminów administracyjnych na okres po 30 czerwca 2024 r. nie miało już uzasadnienia w konstytucyjnej, traktatowej oraz konwencyjnej przesłance konieczności ograniczenia prawa do sądu w sprawie bezczynności lub przewlekłości postępowania.

Tym samym bezczynność organów albo przewlekłość spraw po 30 czerwca 2024 r. należy oceniać z uwzględnieniem zdarzeń zaistniałych od 1 lipca 2024 r., co otwiera wnioskodawcom możliwość skutecznego skarżenia dalszej opieszałości organów administracyjnych w ich sprawach pobytowych.

Zgodnie z uzasadnieniem wyroków NSA:

• ograniczenie biegu terminów administracyjnych na gruncie specustawy ukraińskiej było, co do zasady, dokonane z zachowaniem zasady proporcjonalności w związku z sytuacją kryzysową i masowym napływem osób z Ukrainy w wyniku wojny rozpoczętej 24 lutego 2022 r.,
   
• rozwiązania tego typu, tj. uwarunkowane sytuacjami nadzwyczajnymi, mogą być uznane za proporcjonalne tak długo, jak długo utrzymują się owe sytuacje (na odpowiednim poziomie intensywności),
   
• ponieważ masowy napływ ludności do Polski w związku z wojną istotnie wyhamował (co potwierdzają dane statystyczne), a organy miały ponad dwa lata na dostosowanie zasad obsługi interesantów, żeby móc realizować zasadę szybkości postępowania administracyjnego, przedłużenie obowiązywania art. 100d specustawy ukraińskiej na okres po 30 czerwca 2024 r. nie miało już rzeczywistego uzasadnienia.