Wycofywanie ochrony czasowej dla obywateli Ukrainy – Rada UE przedstawiła zalecenia
Obowiązujące przepisy unijne gwarantują obywatelom Ukrainy ochronę do 4 marca 2027 r. Komisja Europejska już w lipcu br. zaproponowała jednak, by zacząć planować jej stopniowe wygaszanie. W ostatnich tygodniach Rada UE wskazała, że wygaszanie ochrony czasowej powinno polegać na uzyskaniu przez Ukraińców krajowych zezwoleń na pobyt odzwierciedlających ich nowy cel pobytu albo na dobrowolnym powrocie do Ukrainy.
W swoich zaleceniach Rada podkreśla, że wielu beneficjentów ochrony zintegrowało się ze społeczeństwami przyjmującymi, dlatego państwa członkowskie powinny umożliwiać im przejście z ochrony czasowej na krajowe statusy pobytowe. W Polsce jest to możliwe m.in. na podstawie pracy, prowadzenia działalności gospodarczej lub pobytu z rodziną. Nie dotyczy to jednak studentów czy osób przebywających w Polsce z innych powodów – dla nich potencjalnym rozwiązaniem mogłaby być tzw. karta pobytu CUKR, choć nie będzie ona dostępna dla osób, które przyjechały do Polski w ostatnich miesiącach.
Rada zaleca również przygotowanie programów dobrowolnych powrotów obywateli Ukrainy z jasno określonymi warunkami. Programy te powinny:
- zakładać obowiązek rejestracji uczestników,
- trwać co najmniej rok,
- przewidywać możliwość tzw. wyjazdów badawczych, pozwalających sprawdzić stan mienia i warunki życia w Ukrainie.
Ważne jest, aby w trakcie uczestnictwa w programie obywatele Ukrainy zachowali prawo legalnego pobytu w państwach członkowskich, nawet po zakończeniu ochrony czasowej.
Zalecenia Rady nie mają charakteru wiążącego – to państwa członkowskie zdecydują, czy i w jakim zakresie wdrożą wskazane rozwiązania. W Polsce kwestia stopniowego wygaszania ochrony nie jest jeszcze szeroko dyskutowana. Cała uwaga skupia się obecnie na nowelizacji przedłużającej obowiązywanie przepisów o ochronie dla obywateli Ukrainy, która czeka na podpis Prezydenta. Kolejne weto w tej sprawie mogłoby pozostawić setki tysięcy Ukraińców oraz ich pracodawców w niepewnej sytuacji prawnej.